2 món ăn quen thuộc ngày Tết dễ gây ngộ độc, đoạt mạng phút chốc

Tết là dịp để mọi gia đình quây quần bên mâm cơm sum họp với nhiều món ăn truyền thống. Tuy nhiên, có một số thực phẩm dù rất phổ biến và bổ dưỡng nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc, thậm chí ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không biết cách sơ chế, sử dụng đúng cách.

Dưới đây là hai loại thực phẩm thường xuất hiện trong mâm cỗ ngày Tết nhưng có thể gây ngộ độc nếu không cẩn trọng.

1. Măng: Món ăn truyền thống nhưng tiềm ẩn độc tố

Măng là nguyên liệu quen thuộc trong các món ăn ngày Tết như canh măng hầm xương, măng kho, bún măng… Tuy nhiên, ít ai biết rằng trong măng tươi có chứa một loại độc tố gọi là acid cyanhydric (HCN) - một hợp chất có tính độc cao tương tự như chất có trong sắn (khoai mì).

Tại sao măng có thể gây ngộ độc?

Hàm lượng HCN trong măng tươi có thể lên đến 300 - 500mg/100g măng, tùy từng loại. Theo các nghiên cứu, chỉ cần 50mg HCN đã có thể gây tử vong đối với một người trưởng thành nặng 50kg.

Khi vào cơ thể, HCN gây ức chế hô hấp tế bào, khiến cơ thể không thể sử dụng oxy, dẫn đến tình trạng thiếu oxy nghiêm trọng, thậm chí có thể gây suy hô hấp và tử vong.

Triệu chứng ngộ độc măng

Người ăn phải măng chứa nhiều HCN có thể gặp các dấu hiệu sau trong vòng 15 - 30 phút:

- Nhẹ: Đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi.

- Nặng: Nôn mửa nhiều, khó thở, tím tái, co giật, hôn mê, suy hô hấp, nguy cơ tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Cách phòng tránh ngộ độc măng

- Ngâm và luộc kỹ măng trước khi chế biến: Ngâm măng qua đêm với nước sạch, thay nước nhiều lần.

- Luộc măng ít nhất 2 - 3 lần, mỗi lần 15 - 20 phút, sau đó rửa lại với nước sạch để loại bỏ HCN. Không ăn măng có vị quá đắng vì có thể chứa nhiều HCN hơn bình thường.

- Không ăn quá nhiều măng trong một bữa, đặc biệt là trẻ nhỏ, người có hệ tiêu hóa kém.

2. Khoai tây mọc mầm: "Sát thủ thầm lặng ngày Tết" nếu không loại bỏ đúng cách

Khoai tây là loại thực phẩm phổ biến, được dùng để chế biến nhiều món ăn hấp dẫn như chiên, xào, nấu canh… Tuy nhiên, khoai tây mọc mầm hoặc có vỏ xanh lại là một trong những thực phẩm dễ gây ngộ độc nhất.

Tại sao khoai tây mọc mầm có thể gây ngộ độc?

Trong khoai tây mọc mầm chứa hàm lượng cao glycoalkaloids (chaconin, solanin) - một nhóm chất độc thần kinh.

Trong khoai tây bình thường, lượng solanin chỉ khoảng 12-20mg/kg, nhưng khi mọc mầm hoặc có vỏ xanh, lượng solanin có thể tăng lên 1.500-2.200mg/kg - cao gấp hàng trăm lần.

Liều gây tử vong của solanin vào khoảng 0,2-0,4g đối với một người trưởng thành nặng 50kg.

Triệu chứng ngộ độc solanin

Xuất hiện sau khi ăn 3 - 6 giờ, có thể kéo dài từ 24 - 48 giờ.

- Nhẹ: Buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, mệt mỏi.

- Nặng: Đau đầu dữ dội, chóng mặt, nhìn mờ, co giật, suy hô hấp, rối loạn nhịp tim.

- Rất nặng: Tổn thương gan, thận, hệ thần kinh, hôn mê và có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Cách phòng tránh ngộ độc khoai tây

- Tuyệt đối không ăn khoai tây đã mọc mầm hoặc có vỏ xanh. Nếu khoai mới mọc mầm, cần cắt bỏ toàn bộ phần mầm và phần thịt xanh, tuy nhiên vẫn có nguy cơ tồn dư solanin.

- Không bảo quản khoai tây ở nơi ẩm, nhiều ánh sáng, vì dễ kích thích khoai nảy mầm và tăng lượng độc tố.

- Nấu khoai ở nhiệt độ trên 170°C (chiên, nướng, luộc chín kỹ) giúp phân hủy phần lớn solanin.

Cần làm gì nếu bị ngộ độc thực phẩm ngày Tết?

Nếu có dấu hiệu nghi ngờ ngộ độc do măng hoặc khoai tây mọc mầm, cần thực hiện ngay các biện pháp sau:

Gây nôn: Nếu ngộ độc xảy ra trong vòng 1 - 2 giờ sau khi ăn, có thể gây nôn để loại bỏ thực phẩm khỏi dạ dày.

Uống nhiều nước: Đặc biệt là nước ấm, nước muối loãng hoặc oresol để bù nước và điện giải.

Sử dụng than hoạt tính: Than hoạt tính giúp hấp thụ độc tố trong đường tiêu hóa.

Đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu xuất hiện triệu chứng nặng như co giật, khó thở, mất ý thức.